Czynny żal – prawo karne skarbowe

Już od najmłodszych lat mówiono nam, że kłamstwo ma krótkie nogi i lepiej od razu się przyznać, niż czekać aż ktoś się o nim dowie. Ta zasada sprawdza się również w dorosłym życiu. Przyznanie się do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego pozwoli nam uniknąć za nie kary.

Niedopełnione przez podatnika obowiązki wobec urzędu skarbowego będą musiały zostać odpokutowane. W momencie, gdy potrafimy przyznać się do błędu i co ważne zgłosimy go jak najszybciej, możemy uniknąć kary. Pomoże nam w tym opisany w kodeksie karnym skarbowym – czynny żal.

Czym jest czynny żal?

Jest to sposób, w jaki należy zawiadomić urząd skarbowy o popełnieniu czynu zabronionego. Chodzi tu zarówno o wykroczenia skarbowe, jak i o przestępstwa. Przywilej ten został zawarty w art. 16 ust. 1 kodeksu karnego skarbowego:

Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.

Czynem zabronionym może być m.in. nie prowadzenie ksiąg rachunkowych, nie zapłacenie podatku VAT lub nie złożenie sprawozdania finansowego.

Jak dokonać zgłoszenia?

Zawiadomienie powinno zostać złożone pisemnie oraz co ważne, musi ono zostać napisane własnoręcznie przez osobę, która popełniła przestępstwo/wykroczenie. W treści dokumentu należy dokładnie opisać zaszły czyn oraz ujawnić wszelkie istotne okoliczności. Mogą nimi być np. ewentualne osoby trzecie. Ponadto, jeżeli w terminie wpłacimy kwotę uszczuplenia podatkowego, jaka została nałożona na nas przez organ, nie będziemy podlegali karze za popełnione przestępstw/wykroczenie.

Istnieje również możliwość ustnego zawiadomienia urzędu. Należy jednak pamiętać, że sama rozmowa z urzędnikiem nie jest równoznaczna z złożeniem czynnego żalu. Nasze zeznanie musi zostać ujęte w protokole, inaczej nadal będziemy podlegać karze grzywny.

O czym należy pamiętać?

W składaniu czynnego żalu najważniejszy jest czas. Im szybciej zauważymy i zgłosimy nasze wykroczenie tym lepiej. Jak czytamy w art. 5 kks zawiadomienie jest bezskuteczne jeżeli zostało złożone: 
1. w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego;
2. po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

Również ten rodzaj ulgi nie zadziała, jeżeli zainicjowaliśmy popełnienie przestępstwa przez inne osoby, lub kierowaliśmy wykonaniem czynu zabronionego.

Źródło: Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy