Obowiązki związane z PCC

PCC to inaczej podatek od czynności cywilnoprawnych. Podatnik jest zobowiązany do jego opłacenia w momencie dokonywania określonych w ustawie czynności.

Wszelkie regulacje znajdują się w Ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 200 r. Już w art. 1 ust. 1 pkt. 1 czytamy w jakich sytuacjach jesteśmy zobowiązani do odprowadzenia podatku.

I tak opodatkowaniu PCC podlegają:

- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, 
- umowy pożyczki,
- umowy poręczenia, 
- umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, 
- umowy dożywocia oraz ustanowienia odpłatnej renty,
- umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
- ustanowienie hipoteki, 
- ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności, 
- umowy depozytu nieprawidłowego,
- umowy spółki (akty założycielskie).

Kolejne dwa punkty również przywołują sytuacje, w których podatnik jest zobowiązany do odprowadzenia PCC. Następuje to
w momencie, gdy do ww. umów zostaną wprowadzone zmiany, które zwiększą opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz w sytuacji, gdy wydane przez sąd orzeczenie (polubowne/ugoda) wywoła takie same skutki jak cytowane przeze mnie wcześniej czynności cywilnoprawne. Ponadto czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi w momencie, gdy rzeczy (lub prawa majątkowe), które są ich przedmiotem znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W sytuacji, gdy rzeczy znajdują się za granicą czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi w momencie, gdy nabywca owych przedmiotów zamieszkuję lub ma siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Przepisy również regulują sytuację, w których nie występuje obowiązek odprowadzenia podatku. Można do nich zaliczyć czynności cywilnoprawne w sprawach m.in. alimentacyjnych, opłaty ubezpieczenia społecznego, zdrowotnego lub ulg odnoszących się do żołnierzy niezawodowych i poborowych odbywających służbę zastępczą (tyczy się to również ich rodzin). Również czynności cywilnoprawne w sprawach nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej nie podlegają podatkowi. Ponadto podatkowi nie podlegają czynności, które będą rozpatrywane przez przepisy o gospodarce nieruchomościami lub przepisy o autostradach płatnych. Również w momencie podpisywania umowy sprzedaży albo dokonania zmiany nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego nie wystąpi obowiązek odprowadzenia PCC, ponieważ w tym momencie podatnik podlega przepisom o ochronie
i kształtowaniu środowiska. Bardzo ważne jest, aby zapamiętać treści art. 2 ust. 1 pkt 4, który mówi, że nie podlegają podatkowi:

czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności na podstawie odrębnych przepisów jest opodatkowana podatkiem od towarów lub usług lub jest zwolniona od tego podatku.

Płatnik podatku

W ustawie czytamy, że obowiązek podatkowy od czynności cywilnoprawnych ciąży na, stronach czynności i na spółce, która ma osobowość prawną. Oznacza to, że obowiązek podatkowy spoczywa zazwyczaj na jednej ze stron. Dla przykładu  można przytoczyć sytuację umowy sprzedaży, gdzie obowiązek podatkowy będzie spoczywał na kupującym (a nie sprzedającym, lub na obu stronach).

Czytamy również, że obowiązek zapłaty ciąży solidarnie na osobach fizycznych, prawnych oraz na jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej, ale są stronami w danej czynności. Oprócz tego, w momencie gdy podczas dokonywania danej czynności cywilnoprawnej jedna ze stron (wymienione wyżej) jest zwolniona od PCC, obowiązek zapłaty podatku przechodzi (znów solidarnie) na pozostałe strony dokonywanej czynności.

Wysokość PCC

Stawki podatku są określone w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych w art. 7. Istotną kwestią jaką należy przytoczyć w tym tekście jest, sposób w jaki PCC jest naliczany. We wszystkich przypadkach (z wyjątkiem hipoteki) stawki podatku określane są jako procent (od 0,1% do 2%) od podstawy opodatkowania (którą jest wartość przedmiotu czynności cywilnoprawnej). Przykładem takiego naliczania podatku może być np. stawka od umowy pożyczki (2%) czy w momencie przeniesienia własności innych praw majątkowych (1%).

Deklaracja

W momencie obowiązku odprowadzania podatku od czynności cywilnoprawnych płatnik ma obowiązek złożyć deklarację przy pomocy formularza PCC-3. Wymagane jest podanie nazwę siedziby organu podatkowego, do którego kierujemy dokument oraz cel jego złożenia (deklaracja lub jej korekta). Oprócz tego należy podać swoje dane, zostaniemy poproszeni o podanie danych indentyfikacyjnych oraz o podanie adresu siedziby (aktualnego adresu zamieszkania). Następnie należy zaznaczyć przedmiot opodatkowania i treść czynności cywilnoprawnej. W końcowej fazie wypełnić rubryki, które dotyczą obliczenia należnego podatku.

Termin płatności PCC

Podatnik ma obowiązek odprowadzenia podatku w terminie 14 dni od powstania obowiązku podatkowego. Najczęściej naliczanie ustawowych dwóch tygodni przeznaczonych na zapłatę podatku następuje w momencie dokonania danej czynności cywilnoprawnej, jednak w momencie gdy zapłata ma nastąpić jako następstwo wydania przez sąd orzeczenia – 14 dni należy naliczać od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, a nie w momencie jego wydania.